De #filterbubbel door een roze bril

Je herkent het vast wel. Je pakt je telefoon erbij om ‘even’ je sociale media te checken en komt er na een tijdje achter dat je je eigenlijk al meer dan een half uur aan het scrollen bent. Het heeft alles te maken met de filterbubbel: een term in het leven geroepen door internetactivist Eli Parise.

Na de lancering van de Netflix-documentaire: ‘The Social Dilemma’ ontstond er veel ophef over het gebruik van sociale media in combinatie met de algoritmes en slimme systemen die grote techbedrijven inzetten. Zij weten op de juiste wijze gebruik te maken van jouw filterbubbel: het verschijnsel waarin je terechtkomt als websites, zoekmachines en sociale media hun resultaten afstemmen op jouw online (zoek)gedrag (Mediawijsheid, 2020). Juist nu er zo veel kritiek is op dit onderwerp tonen wij graag de andere kant van dit verhaal – en dat is ook precies waar ons PR-bureau voor staat. We halen de negatieve lading weg en bekijken het met een verrassende blik. Is die filterbubbel wel echt zo slecht voor je?

The Internet of Me

We leven in een wereld waar alles zo persoonlijk mogelijk moet en we dit ook verwachten. ‘’The Internet of Things’’ maakt plaats voor ‘’The Internet of Me’’. Het past zich aan naar jouw behoeftes. Dit betekent dat jouw socialmediakanalen, zoekmachines en streamingsdiensten perfect zijn afgestemd op jouw wensen. De filterbubbel maakt jouw online omgeving persoonlijk én relevant. Je wordt dus niet lastiggevallen door irritante advertenties, maar door reclames of informatie die je niet had willen missen.

Niets nieuws onder de zon

Eén van de redenen van de negatieve geluiden is het toevoegen van de label ‘filterbubbel’. Het is namelijk niks nieuws. De filterbubbel is er altijd al geweest. Waar mensen vroeger zelf hun favoriete kranten lazen en keken naar bepaalde zenders, wordt dat nu voor je gedaan. Het enige verschil is dat de bewuste keuze heeft plaatsgemaakt voor de onbewuste keuze, maar de achterliggende gedachte blijft hetzelfde.

De ‘Fabeltjesfuik’

Ondanks bovengenoemde redenen zijn er toch een aantal mensen bang in een bodemloze put aan gepersonaliseerde informatie terecht te komen. Dat is onder andere één van de redenen van het ontstaan van de‘fabeltjesfuik’. Toch oefent de filterbubbel niet zo veel invloed uit als sommige mensen denken. Het grootste deel van de Nederlanders haalt haar informatie namelijk niet uit media als Facebook of Twitter, maar uit niet-gepersonaliseerde bronnen zoals kranten en tv-programma’s. Er is wel een groep die onderling veel niet-geverifeerd nieuws met elkaar deelt, maar dit deden zij ook voor de komst van algoritmen (Möller, 2016). Denk bijvoorbeeld aan de complottheorie rondom 9/11 of het geloof in een platte aarde.

Verkiezingen in zicht

Met de verkiezingen in aantocht is het goed om nog eens extra stil te staan bij de filterbubbel. Hoewel veel kritici bang zijn dat dit fenomeen van grote invloed zal zijn op de verkiezingen, blijkt het tegenovergestelde waar. Mediawetenschappers Bechmann & O’Loughlin (2019) geven aan dat het gros van de stemmende Nederlands haar informatie haalt uit niet-gepersonaliseerde media. Aan de politieke partijen van Nederland adviseer ik dan ook: zorg dat je daar zichtbaar bent. Neem plaats in een talkshow en ga de straat op – dan blijven wij rustig verder scrollen.